Masculiniteit: blijven staan in het leven

Een man voelt het vaak eerst in zijn lichaam. Een spanning in zijn borst, een klem in zijn keel, een onrust die niet weggaat. Hij gaat harder werken, meer sporten, meer presteren, maar niets brengt rust. Want wat hij zoekt, ligt niet buiten hem, maar in wat hij al die tijd heeft genegeerd: zijn eigen hart.

Veel mannen weten hoe ze moeten volhouden, maar niet hoe ze moeten voelen. Ze dragen hun verantwoordelijkheden, zorgen voor anderen, houden alles draaiend, maar onderweg zijn ze iets kwijtgeraakt. Niet in één klap, maar langzaam, in de momenten waarop ze kozen voor beheersing in plaats van eerlijkheid, voor rust in plaats van waarheid.

De man die zichzelf kwijt is geraakt

De meeste mannen die ik ontmoet, dragen meer dan iemand weet. Ze worden gezien als sterk, stabiel, betrouwbaar. Maar wat niemand ziet, is dat ze soms niet meer kunnen. Dat ze ’s nachts wakker liggen van angst of van leegte. Dat ze niet meer weten wie ze zijn zonder hun werk, zonder hun rol, zonder de verwachtingen die hen gaande houden.

Ze zijn zó gewend geraakt aan overleven, dat ze niet meer weten hoe het voelt om echt te leven. Ze willen er zijn voor hun gezin, hun partner, hun werk, maar diep vanbinnen voelen ze dat iets ontbreekt. Ze leven met hun ogen open, maar zonder richting. En die leegte, die stille vermoeidheid, is vaak het begin van verandering.

De muur rond het hart

Elke man bouwt vroeg of laat een muur om zijn hart. Niet uit lafheid, maar uit noodzaak. Als jongen heeft hij geleerd dat gevoeligheid gevaarlijk is, dat huilen zwak is, dat zachtheid niet past bij een man. Dus sluit hij zijn hart af, om te kunnen functioneren. Die muur geeft zekerheid en controle, maar kost hem zijn diepte.

Achter die muur klopt zijn hart nog steeds. Wanneer hij eindelijk durft te voelen wat hij al die jaren heeft onderdrukt, begint er iets te verschuiven. Onder zijn boosheid ligt verdriet. Onder zijn schuld ligt verlangen. En achter zijn hardheid blijkt een mens te zitten, iemand die niet meer wil vechten, maar gewoon wil leven.

Masculiniteit in relaties

In relaties laat dit alles zich zien. De man die zijn pijn niet kent, trekt zich terug zodra het spannend wordt. Hij zwijgt wanneer hij geraakt wordt, lacht terwijl hij eigenlijk huilt, en verdwijnt als de ander te dichtbij komt. Hij wil graag verbinden, maar heeft niet geleerd hoe.

Zijn partner voelt dat. Zij voelt zijn afwezigheid, zijn controle, zijn afstand. En juist daardoor trekt ze harder aan hem. Ze wil voelen dat hij er is, dat hij blijft. Maar hij verdwijnt, precies op het moment dat zij hem het meest nodig heeft. Zo ontstaat de dans van trekken en terugtrekken, van hunkering en verwijt.

Masculiniteit in liefde betekent niet leiden, maar blijven. Blijven als de ander boos is. Blijven als de liefde niet zacht is. Blijven als het schuurt, zonder te fixen of te vluchten. Een man die dat leert, brengt rust. Niet omdat hij alles begrijpt, maar omdat hij aanwezig durft te zijn.

Maar blijven betekent niet dat je alles moet verdragen. Echte masculiniteit gaat ook over grenzen stellen, niet uit angst, maar uit respect. Grenzen zijn geen muren, maar lijnen die helpen om trouw te blijven aan jezelf. Een man die zijn grenzen kent, zegt niet “nee” om afstand te creëren, maar om aanwezig te kunnen blijven zonder zichzelf te verliezen.

De schaduw en de jongen

Achter elke volwassen man schuilt een jongen. Een jongen die ooit te veel voelde, te weinig werd gehoord, of te vroeg verantwoordelijk werd. Een jongen die leerde dat hij alleen veilig was als hij sterk was. Die jongen leeft nog in elke man.

Masculiniteit ontstaat wanneer de man niet langer vlucht voor die jongen, maar hem opzoekt. Wanneer hij durft te zeggen: “Ik zie je. Ik draag jou nu.” Dat is het moment waarop volwassen kracht geboren wordt, niet uit controle, maar uit aanwezigheid. Niet uit macht, maar uit mildheid.

De man die blijft staan

Een man met grond hoeft niet te winnen. Hij hoeft niet beter te zijn dan iemand anders. Hij hoeft niets te bewijzen. Zijn waarde ligt niet in wat hij doet, maar in wie hij is wanneer hij blijft staan.

Zo’n man is niet de luidste of de succesvolste. Hij is de man die blijft. Die luistert zonder te verdwijnen. Die voelt zonder te breken. Die aanwezig is, niet om indruk te maken, maar omdat hij weet dat echte kracht stil is.

Een man met grond durft ook “nee” te zeggen. Niet uit angst voor de ander, maar uit trouw aan zichzelf. Hij weet dat zijn “ja” pas betekenis heeft wanneer zijn “nee” geworteld is. Grenzen stellen is geen afstand nemen, maar aanwezig blijven met eigenwaarde.

Een man met grond is niet degene die nooit wankelt, maar degene die durft te blijven, ook als alles in hem roept om weg te gaan.

De man die ja zegt tegen het leven

Echte masculiniteit is niet het streven naar perfectie, maar de bereidheid om ja te zeggen tegen het leven zoals het is. Niet alleen tegen het licht, maar ook tegen de schaduw. Niet alleen tegen wat lukt, maar ook tegen wat pijn doet. Dat ja is geen zwakte, maar volwassen moed: het vermogen om te dragen wat er is, zonder het mooier te maken.

De man die dit leert, leeft niet langer vanuit schuld of bewijsdrang. Hij vecht niet meer tegen zijn verleden, maar neemt het op in zichzelf. Hij zegt niet: “Ik moet sterker zijn,” maar: “Ik bén hier, met alles wat ik ben.”

Dat is de ware kracht waar Nietzsche over sprak, de kracht van overgave, van aanwezigheid, van ja zeggen tegen het bestaan. 

Hoe ik mannen hierin begeleid

In mijn werk ontmoet ik mannen die moe zijn van het dragen. Mannen die jarenlang sterk moesten zijn, maar niet meer weten waarvoor. Mannen die willen stoppen met overleven, maar niet weten hoe ze moeten leven.

Ik help mannen niet om sterker te worden in de oude zin van het woord, maar om eerlijker te worden. Om weer te voelen wat er onder hun pantser leeft. Om hun jongen te ontmoeten, hun muur te verzachten en opnieuw contact te maken met hun hart.

We onderzoeken wat hen gevormd heeft, waar ze zichzelf zijn kwijtgeraakt en hoe ze stap voor stap kunnen leren blijven, in hun lichaam, in hun relaties en bij hun waarheid. Soms is dat in stilte, soms dat met woorden, maar altijd met aandacht en eerlijkheid.